6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 3. Maddesi’ne göre “Çalışan Temsilcisi” iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışandır. Çalışan temsilcisi uygulamasının amacı; işyerinde iş sağlığı ve güvenliğine yönelik faaliyetlerin devamı ile katılımın etkinliğini ve iş ortamında dengeli temsili sağlamaktır.
- Temsilcinin Belirlenmesi
Çalışan temsilcisi, işyerlerinde çalışanlar ile işveren arasında bir köprü görevi görmektedir. Oldukça önemli olan bu görevi ifa edecek temsilciler işyerinde yetkili sendika bulunmaması halinde (sendika temsilcileri var ise onlar çalışan temsilcisi olarak görevlendirilir) çalışanlar arasından seçimle belirlenir. Bu durumda aday başvurularının yapılması için işveren tarafından yedi günden az olmamak kaydıyla süre tanınarak işyerinde ilan edilir. En az ortaokul mezunu, 3 yıllık iş deneyimi olan ve tam zamanlı çalışanlar aday olabilirler. En fazla oy alan aday veya adaylar çalışan temsilcisi veya temsilcileri olarak ilan edilir. Firmada çalışan temsilcisi adayı bulunmaması durumunda işveren yeterli sayıda çalışan temsilcisini
atama yoluyla görevlendirir.
İşyerinde görevlendirilecek çalışan temsilcisi sayısı aşağıdaki şekilde belirlenir:
- İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir.
- Elli bir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki.
- Yüz bir ile beş yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç.
- Beş yüz bir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört.
- Bin bir ile iki bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş.
- İki bin bir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı.
- Çalışan Temsilcisinin Yetki Ve Yükümlülüğü
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkilidir. Çalışan temsilcisinin hakları görevini yürütmesi sebebiyle kısıtlanamaz. Çalışan temsilcisi görevi gereği işverenin veya işyerinin mesleki sırları ile gördüğü, öğrendiği hususları ve çalışanlara ait özel bilgileri gizli tutmakla yükümlüdür.
- İşverenin Yükümlülükleri
İşveren; işyerindeki riskleri ve çalışan sayısını gözeterek dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla yeterli sayıda çalışan temsilcisini görevlendirir. Çalışan temsilcisinin görevlerini yerine getirebilmesi için gerekli imkânları sağlar. İşyerinde yetkili sendika bulunması halinde işyeri sendika temsilcisini çalışan temsilcisi olarak görevlendirir. Çalışan temsilcisinin seçilmesi veya atanması ile ilgili gerekli tüm iş ve işlemler işveren tarafından yerine getirilir. İşveren seçim veya atama yoluyla görevlendirilen çalışan temsilcilerini işyerinde ilân eder.
İşverenlerin bu yükümlülükleri yerine getirmedikleri veya çalışan temsilcisi görevlendirmedikleri takdirde cezai müeyyidelerle karşılaşacaklarını bilmeleri gerekmektedir. Zorunlu çalışan temsilcisinin seçim süreci ve işverenin sorumlulukları hakkında daha fazla bilgi almak için hukuk ve danışmanlık firmamız ile irtibata geçebilirsiniz.
Suzan Karakivrak, LL.M.
Rechtsanwältin
General Manager